Câu ca dao đã mượn hình ảnh rùa cõng bia đá, rùa cõng hạc để thể hiện thân phận cơ cực, vất vả của người nông dân xưa. Họ bị quan lại chèn ép, đẩy vào đường cùng. Cuộc sống của họ bấp bênh, vô định.
Giải thích thêm
Rùa: động vật thuộc lớp bò sát, có mai bảo vệ, di chuyển chậm.
Đình: nhà công cộng của làng thời trước, xây dựng để làm nơi thờ thánh hoàng và việc họp làng.
Hạc: chim lớn, chân rất cao, cổ và mỏ dài.
Bia: tấm đá lớn khắc chữ để ghi lại việc người đời cần ghi nhớ hoặc để làm mộ chi.
Câu ca dao thể hiện khát vọng vào tương lai no đủ của người nông dân trong xã hội phong kiến. Tuy họ sống cơ cực, nghèo khổ, vất vả, nhưng họ vẫn tin rằng một ngày nào đó, mình sẽ có đủ cơm ăn, áo mặc, sống hạnh phúc, ấm no.
Câu ca dao nói về tầm quan trọng của việc học. Học là để biết giữ gìn, nhận biết được những điều hay lẽ phải trong cuộc sống, biết yêu thương con người, đồng thời học để bồi đắp lòng hiếu thảo, sự biết ơn đối với ông bà, cha mẹ.
Câu ca dao khẳng định vai trò của học tập. Chỉ có học tập mới giúp con người trở nên khôn ngoan, biết cách đối nhân xử thế. Câu ca dao cũng khuyên con người nên học tập chăm chỉ để có được một cái “nghề”, có thể hiểu là nắm được kiến thức về một lĩnh vực nào đó vì chỉ cần cố gắng chăm chỉ học tập thì ắt sẽ gặt hái được thành công.
Câu ca dao thể hiện quan niệm giáo dục đúng đắn, đề cao giá trị đạo đức và tinh thần học tập miệt mài của học trò. Học tập không chỉ để có kiến thức mà còn để rèn luyện phẩm chất tốt đẹp, trở thành người có ích cho xã hội.
Câu ca dao nhấn mạnh mục đích của học tập không chỉ để thu thập kiến thức lý thuyết mà còn để vận dụng vào thực tế cuộc sống. Đồng thời, câu ca dao cũng khẳng định mối quan hệ chặt chẽ giữa học và thực hành, hai hoạt động này cần kết hợp chặt chẽ với nhau để đạt hiệu quả cao nhất.