Soạn bài Mây và sóng SGK Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh diều - chi tiết

Chuẩn bị

Câu 1 (trang 23, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Đọc trước bài thơ Mây và sóng; tìm hiểu thêm thông tin về nhà thơ Ra-bin-đra-nát Ta-go (Rabindranath Tagore)

Phương pháp giải:

Đọc trước bài thơ và tìm hiểu về tác giả

Lời giải chi tiết:

- R. Ta-go (1861 -1941) tên đầy đủ là Ra-bin-đra-nát Ta-go (Tagore Rabindranath).

- Ông là nhà thơ hiện đại lớn nhất của Ấn Độ.

- Quê quán: sinh ở Can-cút-ta, bang Ben-ga, trong một gia đình quý tộc.

- Ông làm thơ từ rất sớm, tham gia vào các hoạt động chính trị, xã hội.

- Sự nghiệp sáng tác: để lại cho nhân loại gia tài văn hóa đồ sộ: 52 tập thơ, 42 vở kịch, 12 bộ tiểu thuyết, khoảng 100 truyện ngắn, trên 1500 bức họa và số lượng ca khúc cực lớn.

- Một số tác phẩm tiêu biểu: Tập thơ Người làm vườn, tập Trăng non, tập Thơ dâng…

- Phong cách sáng tác: Thơ của ông thể hiện tinh thần dân tộc và dân chủ sâu sắc, tinh thần nhân văn cao cả và chất trữ tình triết lí nồng đượm; sử dụng thành công những hình ảnh thiên nhiên mang ý nghĩa tượng trưng, hình thức so sánh, liên tưởng về thủ pháp trùng điệp.

- Năm 1913, Ta-go trở thành tác giả người châu Á đầu tiên nhận được giải thưởng Nô-ben về văn học.

Chuẩn bị

Câu 2 (trang 23, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Nhớ lại những trò chơi với mẹ hoặc người thân trong gia đình khi em còn nhỏ và chia sẻ với bạn bè về cảm xúc của mình khi chơi những trò chơi đó.

Phương pháp giải:

Nhớ lại kỷ niệm và chia sẻ với bạn bè.

Lời giải chi tiết:

Hồi nhỏ tôi hay được mẹ cho chơi trò “giã gạo”, mỗi lần được mẹ nhấc bổng lên tôi lại cảm thấy rất vui và cười khúc khích. Cả nhà thấy tôi được mẹ nâng lên hạ xuống và cười nắc nẻ như vậy cùng cười rộ lên và vỗ tay cùng trêu đùa với mẹ con tôi.

Đọc hiểu

Câu 1 (trang 24, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Chú ý sự tưởng tượng của em bé và các hình ảnh đẹp trong đoạn thơ.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản, chú ý đoạn thơ đầu

Lời giải chi tiết:

Em bé ngước nhìn lên bầu trời, tưởng tượng mình đang nói chuyện với những người trên mây… cuộc sống trên mây thật hấp dẫn, thú vị đối với một đứa trẻ như em.

Đọc hiểu

Câu 2 (trang 24, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Những hình ảnh thiên nhiên nào được nhắc đến trong toàn bộ bài thơ?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản, chú ý các hình ảnh thiên nhiên

Lời giải chi tiết:

Những hình ảnh thiên nhiên được nhắc đến trong toàn bộ bài thơ: mây, sóng, bầu trời, trăng, biển cả.

Đọc hiểu

Câu 3 (trang 24, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Chú ý lời nói của em bé sau lời mời gọi của những người “trên mây” và “trong sóng”.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản.

Lời giải chi tiết:

Khi nghe lời mời gọi rủ rê, hai lần, lần nào chú cũng ra vẻ băn khoăn. Ít nhiều chú bé đã bị lôi cuốn. Thế nhưng, tình yêu thương mẹ vẫn luôn chiến thắng. Chỉ cần nghĩ đến việc mẹ đang đợi ở nhà, mẹ không muốn chú đi chơi là chú bé đã từ chối những lời rủ rê mời gọi dù những trò chơi đó hấp dẫn đên đâu chăng nữa.

CH cuối bài

Câu 1 (trang 25, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Về hình thức, văn bản Mây và sóng có gì khác so với các văn bản thơ em đã học ở Bài 2 trong sách Ngữ văn 7, tập một? Bài thơ có sự kết hợp của những phương thức biểu đạt nào (tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận, thuyết minh,...)?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản.

Lời giải chi tiết:

Về hình thức, văn bản Mây và sóng là một bài thơ văn xuôi không ràng buộc bởi luật thơ này và cũng không có vần. Tuy nhiên bài thơ vẫn có âm điệu nhịp nhàng: thấy được qua bố cục, qua cấu tạo các dòng thơ.

Bài thơ có sự kết hợp của các phương thức biểu đạt là biểu cảm và tự sự, miêu tả.

CH cuối bài

Câu 2 (trang 25, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Bài thơ có thể chia làm hai phần (phần 1: từ đầu đến “bầu trời xanh thẳm”; phần 2: còn lại). Em hãy chỉ ra những nét giống nhau và khác nhau của hai phần đó về số dòng, hình ảnh, cách tổ chức mỗi phần.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản, chú ý số dòng, hình ảnh, bố cục tổ chức mỗi phần

Lời giải chi tiết:

* Điểm giống nhau: kết cấu, số dòng thơ, cách xây dựng hình ảnh đều theo trình tự thuật lại lời rủ rê, lời từ chối và sự tưởng tượng sáng tạo trò chơi.

* Điểm khác nhau:

- Đối tượng: mây – sóng.

- Trò chơi: con là mây và mẹ là trăng – con là sóng và mẹ là bến bờ kì lạ.

- Không gian: trên trời – dưới biển.

CH cuối bài

Câu 3 (trang 25, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Cuộc vui chơi của những người “trên mây” và “trong sóng” hấp dẫn ở chỗ nào? Tại sao em bé không tham gia những cuộc vui chơi đó?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản.

Lời giải chi tiết:

- Sức hấp dẫn của những cuộc vui chơi của những người “trên mây” và “trong sóng” nằm trong lời kể của họ với em bé: đúng với tâm lí ham chơi, dễ bị lôi cuốn bởi những điều mới mẻ của trẻ em.

- Em bé không tham gia vì không muốn rời xa mẹ, không muốn mẹ phải lo buồn, điều này thể hiện tình thương yêu mẹ của em bé.

CH cuối bài

Câu 4 (trang 25, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Theo em, vì sao những trò chơi do em bé tạo ra lại "thú vị" và "hay hơn"?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản và nêu lên quan điểm của bản thân

Lời giải chi tiết:

Những trò chơi do em bé tạo ra “thú vị” và “hay hơn” vì không chỉ có “mây” (vì chính em đã là mây) mà còn có “trăng” (hiện thân của mẹ), không chỉ được vui đùa như với những người sống “trên mây” mà còn được cùng sống dưới một “mái nhà” – nơi đó em được ôm ấp, được tiếp nhận ánh sáng dịu dàng từ mẹ; em không chỉ có “sóng” (vì chính em đã là sóng) mà còn có “bến bờ kì lạ” (hiện thân của mẹ), bến bờ bao dung, luôn rộng mở đón em. Như vậy, không những em không phải “rời mẹ” mà còn được “lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ”. Tình thương yêu mẹ đã thắng lời mời gọi hấp dẫn của những người “trên mây” và "trong sóng".

CH cuối bài

Câu 5 (trang 25, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Những hình ảnh thiên nhiên được nhắc tới trong các trò chơi của em bé có đặc điểm như thế nào? Qua đó, nhà thơ muốn thể hiện điều gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản.

Lời giải chi tiết:

Những hình ảnh thiên nhiên được nhắc tới trong các trò chơi của em bé rất đặc biệt vì có sự hiện diện của em và mẹ. Trong trò chơi của mình, chú bé biến thành mây còn mặt trăng là hiện thân của mẹ để cùng sống dưới một mái nhà cho chú được ôm ấp, tiếp nhận ánh sáng dịu dàng. Khi chú biến thành sóng, mẹ sẽ là bến bờ kì lạ luôn bao dung rộng mở luôn sần sàng tiếp đón chú bé “lăn, lăn mãi vào lòng”.

=> Qua đó, nhà thơ muốn thể hiện rằng:

Dù thế gian có thay đổi nhưng tình mẹ con vẫn mãi muôn đời theo thời gian.

Hạnh phúc không phải ở “trên mây” cao vợi, hay “trong sóng” xa xôi, do ai ban phát mà hạnh phúc ở ngay trong cuộc sống trần thế và đó chính con người chúng ta tạo dựng nên.

CH cuối bài

Câu 6 (trang 25, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Theo em, qua bài thơ, tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản và nêu lên suy nghĩ của bản thân.

Lời giải chi tiết:

Thông điệp của nhà thơ:

- Ca ngợi tình mẹ con.

- Con người trong cuộc sống vẫn thường gặp những cám dỗ. Muốn khước từ chúng cần có những điểm tựa vững chắc (trong đó có tình mẫu tử).

- Trí tưởng tượng của tuổi thơ vô cùng phong phú, nhưng hạnh phúc không phải là điều gì xa xôi, bí ẩn, do ai đó ban cho mà ở ngay trên trần thế và do chính con người tạo nên.

- Mối quan hệ giữa tình yêu và sự sáng tạo.

>> Xem chi tiết: Văn bản Mây và sóng