Giải bài tập 7 Đọc và thực hành tiếng Việt trang 9 sách bài tập Văn 10 - Kết nối tri thức

Câu 1

 “Dâng lên trong ông cái cảm xúc thiêng liêng rất đỗi quen thân và tâm trí ông bỗng mờ nhoà, phiêu diêu lãng đăng gần xa, ẩn hiện tầng tầng lớp lớp những ảnh hình khi tỏ khi mờ, chập chờn như trong chiêm bao. Thưa thầy mẹ đã cách trở ngàn trùng mà vẫn hằng sống cùng con cháu. Con vẫn văng vẳng nghe đâu đây lời giáo huấn của ông cha, tiên tổ.”

 Ba câu trên liền nhau nhưng lại có sự thay đổi đột ngột về điểm nhìn trần thuật. Sự thay đổi thể hiện như thế nào? Nêu tác dụng của việc thay đổi đó. 

Phương pháp giải:

- Đọc lại đoạn văn trên.

- Xem lại tri thức ngữ văn về điểm nhìn trần thuật.

- Xác định điểm nhìn trần thuật trong văn bản.

- Nhận xét và nêu tác dụng của việc thay đổi điểm nhìn đó.

Lời giải chi tiết:

Sự thay đổi đột ngột về điểm nhìn trần thuật: Ba câu này không phải do một người nói ra. Câu trước là lời người kể chuyện. Hai câu sau là lời của ông Bằng. Đây là dấu hiệu cho thấy điểm nhìn của người kể chuyện ngôi thứ ba đã hoà nhập vào điểm nhìn của nhân vật.

Tác dụng của việc thay đổi điểm nhìn: Tạo nên sự đồng điệu về tình cảm, cảm xúc, và do vậy, mạch kể cũng trở nên linh hoạt hơn.

Câu 2

Cúng gia tiên là một sinh hoạt văn hoá tâm linh trong gia đình người Việt Nam. Tính chất thiêng liêng của hoạt động đó được thể hiện như thế nào ở đoạn trích này? 

Phương pháp giải:

- Đọc lại văn bản Mùa lá rụng trong vườn.

- Chú ý từ ngữ miêu tả hoạt động cúng gia tiên trong đoạn trích.

Lời giải chi tiết:

Tác giả đã làm nổi bật tính chất trang trọng, thiêng liêng của buổi lễ cúng gia tiên ngày tất niên ở gia đình ông Bằng, thể hiện:“ông Bằng chắp hai tay trước ngực”; “mắt chị Hoài đăm đắm ngước lên bàn thờ”; khi ông Bằng khấn xong, rút khăn mùi soa lau mắt; chị Hoài thế chân ông cụ; lời tâm sự, lời khấn chân thành, xúc động trước bàn thờ cho thấy sợi dây kết nối tinh thần bền chặt, dù âm dương đôi ngả.

Câu 3

Phân tích ý nghĩa những lời tâm sự của ông Bằng trước bàn thờ gia tiên. 

Phương pháp giải:

- Đọc lại văn bản Mùa lá rụng trong vườn.

- Tìm những lời tâm sự của ông Bằng trước bàn thờ gia tiên.

- Phân tích ý nghĩa của những lời tâm sự đó.

Lời giải chi tiết:

Trước bàn thờ gia tiên, lời khấn của ông Bằng thực chất là những lời tâm sự chân thành. Ông cảm thấy không bao giờ được quên những lời giáo huấn của tổ tiên, công ơn sinh thành, dưỡng dục và những kì vọng của bố mẹ về sự tiếp nối đời đời các thế hệ trong gia tộc trong quan hệ với cộng đồng dân tộc. Ông cũng cảm nhận được rằng, vợ và con trai vẫn như đang có mặt, chia sẻ, nâng đỡ, dìu dắt từng thành viên trong gia đình.

Câu 4

Tác giả thể hiện thái độ như thế nào khi miêu tả không khí lễ cúng gia tiên của gia đình ông Bằng? Điều đó có ý nghĩa gì?

Phương pháp giải:

- Đọc lại văn bản Mùa lá rụng trong vườn.

- Chú ý không khí lễ cúng gia tiên của gia đình ông Bằng.

- Rút ra thái độ của tác giả.

Lời giải chi tiết:

Lễ cúng gia tiên của gia đình ông Bằng được thuật lại bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba, và dĩ nhiên đó không phải là tác giả. Thế nhưng, qua đó, ta vẫn nhận thấy tác giả rất trân trọng những gì thuộc về giá trị tinh thần thiêng liêng, những nét đẹp văn hoá truyền thống của cộng đồng, dân tộc thông qua sinh hoạt gia đình. 

Câu 5

Hãy phân tích tác dụng của biện pháp tu từ được tác giả sử dụng ở câu: “Em cùng con đã mất và vẫn hằng sống, hằng vui buồn, chia sẻ, đỡ nâng, dắt dìu tôi cùng các cháu, các con, các em,…”

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ câu văn.

- Xác định biện pháp tu từ có trong câu văn.

- Chỉ ra tác dụng của biện pháp đó.

Lời giải chi tiết:

- Biện pháp tu từ có trong câu “Em cùng con đã mất và vẫn hằng sống, hằng vui buồn, chia sẻ, đỡ nâng, dặt dìu tôi cùng các cháu các con các em,…” là liệt kê.

- Tác dụng: Biện pháp tu từ liệt kê nhấn mạnh tầm quan trọng của vợ và con trong tâm thức của ông Bằng, vợ và con ông vẫn như đang hiển hiện và hết lòng độ trì cho những người thân còn sống.